Ontwerper vishotel Haringvliet: "Ik wil de natuur positief verrijken"

4 oktober 2019, 10:04 Algemeen 973 keer gelezen

Sinds het openzetten van de Haringvlietsluizen kunnen trekvissen vanuit de Noordzee de rivier in zwemmen en andersom. Om de trekvissen genoeg schuilgelegenheid te bieden, zijn er afgelopen zomer drie vishotels in het Haringvliet geplaatst. Een vishotel is een kunstmatig rif, dat schuilgelegenheid biedt aan jonge vis en ander onderwaterleven. Alleen van wie kwam het idee en wie heeft die vishotels nu eigenlijk geplaatst? Het Eilanden-Nieuws sprak met Maxim Robbe, de ontwerper van de vishotelmodules.

Tekst: Rody Vlietland

Maxim Robbe is een ecologische vormgever, kunstenaar en muzikant. Nadat hij was afgestudeerd aan de kunstacademie is hij begonnen als zzp'er. In zijn atelier focust hij zich op het maken van objecten die de natuur ondersteunen: "Met mijn projecten zoek ik een symbiotische samenwerking tussen de natuur en mijn kunst." Verder werkt hij als freelancer in Amsterdam.

Het vishotel

Maxim: "Het vishotel is een modulair rifbouwsysteem, dat schuilgelegenheid en leefgebied creëert voor jonge vis en ander onderwaterleven. Tegelijkertijd fungeert het als hard substraat voor bijvoorbeeld schelpdieren of koralen om aan te groeien. Dit ter aanvulling in gebieden waar de natuurlijke omgeving hier een tekort aan heeft. En rif bestaat uit meerdere buizen van 53 centimeter, die opgestapeld en aan elkaar gelijmd worden. De buizen zijn gemaakt van glasvezel bewapend beton. Dit is een relatief nieuwe techniek, waarbij de traditionele bewapening wordt vervangen met glasvezels. Dit maakt het mogelijk de vormen ontzettend dun te gieten. Simpel gezegd valt het vishotel te omschrijven als een reeks betonnen Legoblokken die de natuur helpen in het overkomen van problemen die mensen hebben gecreëerd. De 'Legoblokken' worden met een ecologische lijm aan elkaar gelijmd en vervolgens geplaatst in het water, om zo een rif te creëren, na 3 tot 4 jaar is het originele bouwwerk niet meer te zien door alle oesters en schelpen die eraan zitten."

Elkaar aanvullen

Het idee voor het vishotel is ontstaan na een gesprek met prof. dr. Tinka Murk van de Marine Animal Ecology Group van de Wageningen Universiteit. Het project is zodoende ook een lopende samenwerking tussen de twee. Het vishotel is ontworpen tijdens de kunstenaar zijn afstudeerperiode van de Product Design afdeling aan de ArtEZ hogeschool voor kunsten in Arnhem in 2017. De twee raakten in gesprek over de verschillende problematieken rondom de gezondheid van de zee. In het gesprek kwam het thema rondom de trekvissen in de Nederlandse Delta naar voren. Tinka had het idee om drainagebuizen in het water te leggen om schuilgelegenheid te bieden aan de vissen die door de Nederlandse Delta trekken. Maxim heeft zeven tot negen maanden nodig gehad om van het drainagebuizen idee tot het eerste werkende prototype te komen. Maxim: "Door deze samenwerking is het mogelijk om ingewikkelde thema's aan te pakken en de juiste keuzes te maken in het ontwerpproces. Ook is het een voordeel dat Tinka veel kennis en contacten heeft binnen de wereld van mariene biologie en ecologie. Het verkrijgen van een vergunning bleek een lastig proces te zijn. Hierbij is het dus fijn om samen te werken met professionals met de benodigde kennis."

Nieuwe monitortechnieken

Op 28 juni 2019 werden de eerste pilots van de vishotels geplaatst in de Nederlandse Delta. De pilots hebben een vergunning van vijf jaar en zullen de gehele periode gemonitord worden door Reindert Nijland van de Universiteit van Wageningen. Dit gaat met behulp van environmental DNA (ook wel eDNA), dit is een methode om soorten in het water aan te tonen. Maxim: "Bij eDNA worden er eerst watermonsters afgenomen, daarna wordt het DNA geëxtraheerd uit het water, en vervolgens zien we welke soorten in het rif zijn geweest. Met deze methode kunnen we ook zien welke dieren zich 's nachts in het vishotel bevinden, iets wat vroeger niet kon."

Liefhebber van de zee

De kunstenaar is een liefhebber van de zee: "Mijn ouders hebben elke zomer een zigeunercaravan staan op het strand bij Wijk aan Zee. Hier heb ik veel tijd doorgebracht als kind en nu ook als jong volwassene. De zee heeft zodoende altijd een plekje in mijn hart. Ik probeer met mijn creativiteit een positieve draai te geven aan de achteruitgaande omstandigheden die de mens teweegbrengt op deze wereld. Waar wij uiteindelijk allemaal afhankelijk van zijn." Het vishotel is zo'n positief voorbeeld, waarbij de kunstenaar de natuur wil verrijken.