Het IJslandse model op Goeree-Overflakkee

IJsland is niet alleen bekend als populaire vakantiebestemming, maar ook vanwege het zogenaamde IJslandse model. Dat is een verrassende aanpak om te voorkomen dat jongeren op het eiland gaan roken, alcohol drinken en drugs gebruiken. Met succes, de IJslandse jeugd was grootverbruiker van deze middelen, nu gebruiken de jongeren het minst van heel Europa.

Door Martijn de Bonte

De Moedige Moeders gaven in een artikel in deze krant aan dat het IJslandse model wellicht ook op Goeree-Overflakkee kan worden ingezet. Tijd om eens te kijken hoe het precies in zijn werk gaat. Boven een reportage in de Volkskrant stond de kop: "Hoe IJslandse tieners drank en sigaretten inruilden voor sport." Dat is de IJslandse aanpak in één zin. Jongeren worden van straat af gehouden door ze te stimuleren om fanatiek te sporten. Een meerderheid van de jongeren sport 4 tot 5 keer per week. Hiervoor krijgen de jongeren een vrijetijdspas, waarop jaarlijks een tegoed wordt gestort dat kan worden gebruikt voor sport en cultuur. Daarnaast zijn er op de scholen 'vrijetijdsclubs' ontstaan, waardoor jongeren de hele dag op school zijn, om te leren, maar ook om te hangen met vrienden.

Op die manier willen de IJslanders verveling voorkomen en de jongeren een doel geven. Slim, want dat zijn volgens onderzoeken twee belangrijke oorzaken voor jongeren om te gaan experimenteren met drank, drugs of sigaretten. Daarnaast worden ouders gestimuleerd om regels te stellen, betrokken te zijn bij hun kinderen en tijd met ze door te brengen. Daarnaast is er gewerkt aan een mentaliteitsverandering waarbij zowel volwassenen, als ook de jongeren zelf het niet normaal vinden om tot laat op straat te hangen, of dat er feestjes zijn zonder toezicht van een volwassene. Er is zelfs sprake van een officieuze avondklok, in de winter moeten de jongeren voor 22.00 uur binnen zijn, in de zomer voor 24.00 uur. En de leeftijd waarop sigaretten en alcohol mag worden verkocht is verhoogd en reclames voor drank en sigaretten zijn verboden.

Deze uitgebreide mix van maatregelen blijkt te werken. Jongeren die (fanatiek) sporten gaan minder snel roken. Jongeren die veel tijd met hun ouders doorbrengen gaan minder snel drinken. En jongeren die actief zijn binnen clubs en verenigingen vervelen zich minder, hangen minder op straat en gaan minder snel experimenteren met drugs.

Bronnen: Trimbos Instituut en de Volkskrant.