'Eerst vreselijk veel speed, nu steeds meer ghb'

4 maart 2019, 17:11 Algemeen Drugs 1.157 keer gelezen

GOEREE-OVERFLAKKEE - In de documentaire over het witte eiland krap 15 jaar geleden, was hulpverlener Han van der Wagt één van de hoofdrolspelers. Hij werkte voor GGZ-instelling Bouman en was de eerste hulpverlener die aan de slag ging met drugsverslaving op Goeree-Overflakkee. Sinds vorig jaar maart is hij met pensioen. "Eerlijk gezegd mis ik mijn cliënten."

Door Martijn de Bonte

Veertig jaar lang was Han van der Wagt werkzaam in de hulpverlening. De laatste vijftien jaar werkte de inwoner van Spijkenisse op Goeree-Overflakkee. Zijn mooiste herinneringen zijn de mensen die hij begeleidde, waarbij het is gelukt om met hun verslaving af te rekenen en een nieuw leven op te bouwen. "Een jongen waarvan de vader was overleden raakte verslaafd aan roken, drank en drugs. Hij stond bekend als de schrik van het dorp en ging niet meer naar school toe. Ik ben hem op gaan zoeken en heb een band met hem opgebouwd. We maakten samen afspraken, hele simpele dingen, zoals iedere dag om negen uur opstaan. Toen ben ik een tijdlang iedere morgen om negen uur bij hem op bezoek gegaan. Als hij niet uit bed was, draaide ik gewoon zijn matras om. Het was een lang proces, maar uiteindelijk is hij afgekickt en kreeg zijn leven weer vorm. Hij is nu al acht jaar clean en is de trotse vader van drie kinderen."

Meerdere generaties

Toen de hulpverlener voor het eerst aan de slag ging op het eiland, werd er "vreselijk veel speed" gebruikt. "Alleen al in Sommelsdijk zag je overal in de parken groepjes gebruikers." Mede door de documentaire van Netwerk over het 'geheim van Goeree-Overflakkee' werd het probleem op de kaart gezet. Sindsdien wordt Goeree-Overflakkee in de volksmond 'het witte eiland' genoemd. Na de documentaire kwam er in de kerken en op de scholen meer aandacht voor (drugs)verslaving. Han van der Wagt kreeg versterking van een hulpverlener op de motor van stichting Ontmoeting. Er was geen vaste taakverdeling. "Er zwommen zoveel vissen in de vijver, er was meer dan genoeg werk voor ons allebei." Even later vertelt hij: "Sommige kinderen groeien op in een omgeving waarin het normaal is dat er drugs wordt gebruikt, dan is de kans groot dat ze zelf ook gaan gebruiken. Van sommige families ken ik drie generaties die allemaal gebruiken. En ja, dat gebeurt ook op Goeree-Overflakkee."

Heldere kop krijgen

Van der Wagt kreeg vaak een tip van scholen of de politie als het mis ging. "De eerste stap is dan vrienden worden en zeggen dat je alleen maar komt om te helpen. Als er vertrouwen is, ga je praten over de vraag of iemand tevreden is met wat hij of zij heeft. Veel gebruikers zijn doodongelukkig. Daarna ga je er naar toe werken dat ze hulp accepteren. Dat doe je door inzicht te geven in hun handelen. Veel verslaafden zijn laag ontwikkeld en hebben geen overzicht. Als ze het zelf willen, of ze vanuit hun omgeving worden gedwongen, zorg je ervoor dat ze worden geholpen. Opname in een kliniek is vaak het beste. Dan kan het lichaam herstellen en krijgen ze weer een heldere kop."

Drugs sloopt lichaam

Was het in de beginjaren vooral speed, de laatste 5 jaar zag hij het gebruik van ghb snel toenemen. "Dat kost weinig en is gigantisch verslavend. Een paar grote dealers uit Brabant brachten het in het begin voor een habbekrats aan de man. Zo maken ze mensen verslaafd, maar ghb maakt echt veel kapot in je lijf." In zijn loopbaan maakte hij het regelmatig mee dat verslaafden hun lichaam helemaal hadden gesloopt. "Dan waren ze een jaar of vijftig en gaf hun lichaam het op. Regelmatig heb ik de hand vast gehouden van iemand die overleed aan de gevolgen van verslaving."

Investeer in je kind

De sleutel om het aantal verslavingen op het eiland te verminderen ligt volgens de bevlogen, gepensioneerde hulpverlener bij de ouders. "Pubers doen eerst en gaan pas daarna denken. Middelen brengen je even tussen hemel en aarde, dus het is niet raar dat pubers daarmee gaan experimenteren. Maar geef als ouders grenzen aan en leg uit wat wel en niet normaal is. Maar ik ben de laatste om te zeggen dat het makkelijk is, kinderen opvoeden is het moeilijkste wat er is. Toen mijn dochter nog een puber was, stond ik haar een keer streng toe te spreken, toen vroeg ze plotseling hoe lang de toespraak nog ging duren. Ik besefte toen dat die aanpak niet werkt. Daarna heb ik gezegd dat ik samen iets wilde gaan doen. Toen gaf ze aan dat ze wel samen wilde gaan hardlopen. Dat hebben we jarenlang drie keer per week gedaan, je moet er zijn voor je kind en investeren in de relatie."

Nieuwe eilandjes

Van der Wagt heeft een hekel aan regels die de hulpverlening belemmeren. "De afgelopen jaren heb ik steeds meer eilandjes zien ontstaan. Dan zeggen instanties dat ze bijvoorbeeld vanwege de AVG geen informatie mogen delen met de hulpverlener. In zijn beginjaren kwam de financiering van zijn werk voor het grootste gedeelte van de gemeente. "De lijnen waren kort. Dan belde ik bijvoorbeeld naar mijn contactpersoon of de uitkering van een cliënt alvast kon worden gestort en dan werd dat gelijk geregeld. Dat gaat nu allemaal veel moeilijker, zo wordt er een tegenprestatie verlangd voor een uitkering. De meeste financiering van de hulpverlening komt nu grotendeels vanuit de zorgverzekering. Daarbij moet er eerst een diagnose worden gesteld voor er geld beschikbaar is. Maar dat duurt vaak weken en is een extra drempel."

Voor de gepensioneerde hulpverlener komt de mens altijd op nummer één. "Ik hielp ook regelmatig mensen die geen zorgverzekering hadden, daarvoor kreeg ik dan op mijn kop, want dan kreeg Bouman geen vergoeding. Maar ik kon die mensen toch niet aan hun lot overlaten, alleen omdat ze niet in het systeem passen."

Wat is GHB?

GHB is de afkorting van Gammahydroxyboterzuur. Dit is een stof die iedereen in hele kleine mate in het lichaam heeft. GHB is een neurotransmitter, dat wil zeggen dat GHB zorgt voor communicatie in de hersenen.

Eén van de belangrijkste ingrediënten voor het maken van de drugs GHB is gootsteenontstopper. De drugs is in opkomst omdat het eenvoudig en goedkoop kan worden gemaakt. Het wordt meestal verkocht als vloeistof in een klein flesje.

De drugs GHB veroorzaakt net als alcohol een lichte roes, daarnaast kan het zorgen voor hallucinaties. Gebruikers ervaren meer zelfvertrouwen, vergeten problemen en hebben tijdelijk meer energie. Daar staat tegenover dat het zorgt voor vermoeidheid, misselijkheid, vergeetachtigheid en stuiptrekkingen. En er is een groot risico om door GHB in een coma te raken.

De drug is zeer verslavend, dat maakt afkicken heel lastig. Het afkicken moet plaatsvinden onder medische begeleiding, want in één keer stoppen is levensgevaarlijk.

Serie: Witte eiland?

Klopt de bewering dat Goeree-Overflakkee 'het witte eiland' is? Eilanden-Nieuws onderzoekt in een artikelenserie de stand van zaken op het gebied van drugsgebruik. Onder andere hulpverleners, politie en een kinderarts vertellen over hun ervaringen.