40 jaar mensen redden op zee

13 februari 2019, 12:24 Algemeen 462 keer gelezen

STELLENDAM - In haar jaarvergadering nam KNRM station Stellendam afscheid van Jan Keijzer. Veertig jaar was hij bij dit station betrokken. Officieel begonnen op 1 juni 1978 als opstapper op De Zeemanspot, daarna gevaren op de Prinses Margriet en de Antoinette. Dienstbaar in de functies van matroos, tweede machinist, stuurman en plaatsvervangend schipper. Afsluitend als helper aan de wal. Een KNRM-man in hart en nieren, met een fantastische staat van dienst. Die een levensverhaal vertolkt waarin passie en gedrevenheid excelleren. Met als insteek het op vrijwillige basis hulpverlenen aan mens en dier in nood op zee. "En als dat lukt, dan is dat onze beloning", zegt Jan Keijzer bescheiden.

Door Jaap Ruizeveld

"Een missie waar je als team schouder aan schouder staat. Waar blijdschap en verdriet heel dicht bij elkaar liggen". Bij zijn afscheid mocht hij uit handen van de voorzitter van de Plaatselijke Commissie, burgemeester Ada Grootenboer, de draagmedaille in ontvangst nemen. In zijn kleurrijke loopbaan als vrijwilliger bij de KNRM was hij bij ruim 950 acties betrokken. Met - en in zijn team - kon hulp worden verleend aan bijna 2200 mensen in nood en ook nog bij de inzet om dieren te redden.

Aansprekende beelden

Het aantal oorkondes, medailles en onderscheidingen (waaronder de KO Lid in de Orde van Oranje Nassau) is talrijk. De huiskamertafel aan de Haagsestraat 16 in Stellendam is - op mijn verzoek - gevuld met zijn imponerende plak- en fotoboeken. Aansprekende beelden, berichten en verslagen van reddingsacties. Jan (72) getrouwd en vader van 3 kinderen, zoon Arnold en dochters Arja en Corianne, kan bij elk onderwerp een verhaal vertellen. Gelukkig vele keren met een happy end. Bij medische evacuaties, hulp aan de visserij bij het stranden en of vastlopen van kotters of bij het op drift raken van een booreiland (met 33 personen aan boord) en van een platform. Assistentie aan surfers die niet meer zelf aan land konden komen. Je ziet het allemaal voor je bij het aanschouwen van de foto's en krantenknipsels.

Keerzijde

Helaas is en was er ook de keerzijde: het tomeloze verdriet. De machteloosheid als bij scheepsongelukken bemanningsleden verdronken. Zoals in 1989, toen een Deens scheepje met 5 opvarenden werd overvaren door een Britse tanker. "Urenlang hebben wij gezocht", zegt Keijzer. "Allen waren verdronken. Een aantal jaren eerder bleek een sportvissersbootje met 3 personen aan boord vermist. Ruim 18 uur duurde onze zoektocht, tot wij het bootje met een dood jongetje vonden. De lichamen van de overige slachtoffers spoelden later aan op het strand bij Rockanje."

Grootste drama

Het grootste drama, een catastrofale ramp, voltrok zich echter op 6 maart 1987. De veerboot Harald of Free Enterprise vertrok met 543 passagiers uit de haven van het Belgische Zeebrugge richting Dover. Binnen een kilometer uit de kust voltrok zich het noodlot. Enkele laaddeuren waren niet gesloten en veel vrachtwagens waren niet vastgezet. Met tomeloze kracht stroomde het water het schip binnen. Reizigers die de ramp overleefden kregen beelden voor ogen als bij de ondergang van de Titanic. Het ging allemaal razendsnel. Een schrikbarend aantal van 193 passagiers kwam om in het ijskoude water. De meesten verdronken in het schip. In Nederland werd ook de KNRM gealarmeerd. Vanuit Breskens was het toen nog 2 uur varen. Vanuit Stellendam 4 uur. Wij hadden na de oproep nog nauwelijks informatie over de ramp. We wisten niet wat ons te wachten stond. Aangekomen op de plek hebben wij urenlang de zee met zoeklichten afgezocht naar slachtoffers. Niemand gevonden. Er was gebrek aan brancards. Gelukkig konden wij 16 stuks aanreiken. Wat we zagen was huiveringwekkend.

Impact

De impact van deze ramp op ons bemanningsteam was enorm. Op de terugreis naar Stellendam werd nauwelijks een woord gesproken. We gingen uit elkaar met slechts de woorden: "Tot volgende keer". "Kijk, in die tijd was er geen of nauwelijks enige ondersteuning in de zin van traumaverwerking", zegt Keijzer. "Ieder moest het zelf verwerken. Dat is heftig, niet alleen voor onze bemanning van de reddingsboot maar ook: hoe ga je er thuis mee om? Ja, ik heb nachten gehad dat ik de geluiden van de helikopters hoorde die opstegen van en daalden naar de gekapseisde veerboot. Daarbij ook de geluiden van het water dat klotste. Het piepen en kraken van scheepselementen. Hoe verwerk je het? Toch ga je door. Als team, als individueel persoon".

Reactie

Nog aanvullend op die ramp, vertelt Jan Keijzer dat de Britse premier mevrouw Margaret Thatcher in een brief aan het KNRM-bestuur van 3 april 1987 bedankte voor de assistentie, inzet en hulpverlening van de reddingsmaatschappij bij de ramp met de veerboot Herald of Free Enterprise bij Zeebrugge. Een kopie van de brief is één van de vele documenten in het dossier van Jan Keijzer, evenals de herinneringsmedaille. Hij toont videobeelden van zijn interview in het NOS-journaal (2017) bij de herdenking van de ramp.

Veranderingen

Bij zijn terugblik benoemt Jan de vele veranderingen die inmiddels bij de KNRM (eilandelijk) hebben plaatsgevonden. De sterk verbeterde huisvesting op station Stellendam. Ook post Ouddorp kreeg een nieuw onderkomen. Er liggen nu twee boten in de Stellendamse haven voor actie op zee en op het Haringvliet. In 1978 telde ons station zes redders. Dat hield in dat je bijna altijd beschikbaar moest zijn als de pieper of mobiele telefoon ging. Het team (waarin zoon Arnold) is nu uitgegroeid tot rond 24 personen. Dat geeft iets meer ruimte. Keijzer is een vlotte prater. Toch houdt hij iets in als hij aangeeft dat hij met al zijn activiteiten (ook met werkzaamheden in garagebedrijven) het gezinsleven wellicht iets te kort heeft gedaan. Gelukkig staat daar de volle support van zijn vrouw/thuisfront tegenover en de wetenschap dat de KNRM-post Stellendam hem als persoon en collega uiterst waardeerde.