De Ramp: de wond die een litteken blijft

OUDE-TONGE/STELLENDAM – "Het is 66 jaar geleden, maar voor sommigen lijkt het de dag van gisteren." Woorden van burgemeester Ada Grootenboer-Dubbelman om aan te geven wat een diepe impact de Watersnoodramp van 1 februari 1953 nog altijd heeft. Ze sprak de woorden uit tijdens de herdenking op de begraafplaats aan de Heerendijk in Oude-Tonge.

Tekst en foto's: Kees van Rixoort

Het was een waardige herdenking met stemmige muziek, een fraai gedicht van Isolde Tuns en veel aanloop. Maar vooral met woorden – van organisator Wim Harteveld, van de burgemeester – over die ingrijpende gebeurtenis, dat wilde natuurgeweld, die heel veel toekomstplannen in één klap wegvaagde en velen levenslang verdriet bezorgde.

Moeilijk voor te stellen

"Het is moeilijk voor te stellen wat de bewoners van Oude-Tonge hebben moeten doorstaan", zei Ada Grootenboer. Ze noemde de machteloosheid en de ontreddering in het volkomen geïsoleerde dorp, waarin nog maar twee wegen begaanbaar waren en waar meer dan driehonderd slachtoffers vielen. En de Ramp als onderdeel van de cultuur van Oude-Tonge. "Een litteken."

Ze riep op om de verhalen te blijven vertellen, "zodat de historie van deze natuurramp wordt doorgegeven." De jaarlijkse bijeenkomst op de begraafplaats, het massagraf aan de Heerendijk, is met het oog daarop ook van belang. Een bijeenkomst als eerbetoon aan de hulp die het rampgebied kreeg en, vooral, als herdenking van de slachtoffers.

Het belang van herdenken kwam 's avonds in Stellendam ook sterk naar voren. Daar vond een stille tocht plaats naar het Watersnoodmonument aan de Brielsestraat. "Herdenken is nodig om uitdrukking te geven aan ons verdriet", zei Petra Moijses namens de organisatoren van de plechtigheid. "Het is belangrijk, kostbaar en noodzakelijk". Ook om te rouwen, "de achterkant van liefde". "Herdenken geeft verbondenheid met de nabestaanden."

Stellendam

In Stellendam klonken meer gedichten van schoolkinderen – van alle drie de scholen twee – en sprak wethouder Daan Markwat namens de gemeente. Hij memoreerde de 69 slachtoffers in de voormalige gemeente Goedereede en de verschrikking voor de nabestaanden. "Iedereen kende elkaar. Er is waarschijnlijk niemand die niet een familielid, vriend of kennis heeft verloren. De Ramp heeft veel leed en verdriet gebracht en daar staan we nu bij stil. U vervult met elkaar een belangrijke rol door hier aanwezig te zijn."
Waarna Petra Moijses de 69 namen van de slachtoffers voorlas. Met hun leeftijden: van enkele maanden tot ouder dan tachtig. In de kou en het avondduister van 1 februari 2019 kwamen de gebeurtenissen van 66 jaar geleden zo wel dichtbij. De wond die nu een litteken is.