'Woorden die over ons eiland zijn geschreven, moeten in leven blijven'

29 november 2018, 11:06 Algemeen 636 keer gelezen

GOEREE-OVERFLAKKEE - Willem Walraven, Rudolf van Reest, Jan Knape, Ed Hoornik, René Mijnders – nogal wat schrijvers en dichters hebben een link met Goeree-Overflakkee. In het zesde Bladerboek, dat in oktober 2018 is verschenen, eren de Reizende Dichters, ter markering van het tienjarig bestaan, de schrijvers en dichters die hen zijn voorgegaan. Hoe? Met een portret, een korte biografie, enkele kenmerkende teksten van de schrijver zelf en tot slot een ode aan hem of haar door een van de Reizende Dichters. Inclusief bibliografie.

Door Kees van Rixoort

"Dit is de jubileumuitgave van de Reizende Dichters", zegt Niels Snoek van het dichtersgezelschap op Goeree-Overflakkee. "Hiermee willen we onze voorgangers eren. Het is waardevol cultureel erfgoed, dat wat mij betreft ook meer in de openbare ruimte zichtbaar zou mogen zijn. Denk aan een gedicht op een muur, je ziet het in diverse steden. Ook op Goeree-Overflakkee zou dat mooi zijn, in elk dorp een gedicht bijvoorbeeld. Of een plaquette ter herinnering aan een schrijver die daar geboren is. Een standbeeld, zoals Cats in Brouwershaven, hoeft niet. Maar een beetje aandacht voor mensen die iets hebben betekend voor het culturele leven op het eiland, is welkom."

In ieder geval is er nu wat aandacht in boekvorm. Eilanden-Nieuws sprak twee Reizende Dichters die aan het Bladerboek hebben meegewerkt. Greta Lugtmeier reflecteerde op Willem Walraven (en Ed Hoornik), Catherine van Vliet-Saivres op Rudolf van Reest (en Dicky Soldaat). Beiden leggen ook uit waarom deze schrijvers het waard zijn om niet te vergeten te worden.

Rusteloos onderweg

Greta Lugtmeier: "Ik heb van Walraven het boekje 'Levenslijnen' als eerste gelezen. Lekker dun en toegankelijk, dacht ik. Ik was op slag verliefd op de taal van Walraven en ik had een directe verbinding met de inhoud, dus ik had er geen moeite mee om ook het boek met de vele brieven aan zijn broer, zus en collega's te lezen. Ik heb het verslonden, de teksten gedronken en alles resoneerde wat ik las."

"Het gegeven dat hij zichzelf als een zwerver zag en altijd zo rusteloos onderweg terwijl er een eeuwig verlangen is naar thuis, heb ik gelezen in alles wat ik las en dat gegeven wilde ik ook pakken in mijn gedicht. Ik zeg mijn gedicht, maar ik heb naar aanleiding van mijn zoektocht naar teksten die ik treffend vond voor het Bladerboek wel drie gedichten geschreven over Walraven en voor Walraven. Ik heb gekozen voor het gedicht 'Doerian', omdat ik in de doerian het eeuwig aantrekken en afstoten terugzag dat je ook bij Walraven ziet: Walraven wilde weg, zo ver mogelijk weg van huis, maar wenste volledig op de hoogte te zijn en betrokken en verlangde er ergens naar om, wellicht in onzichtbare vorm, toch ook erbij te zijn. En dat had hij in Indonesië eigenlijk ook: hij trouwde en dat hield hem daar, want zijn pensioen, zijn verlof, alles veranderde toen hij met een inlandse trouwde en hij wilde toch ook het zwerven niet opgeven en het verlangen naar Nederland wilde hij ook niet opgeven. In dat gedicht heb ik een sterk thuisgevoel verwerkt, naast dat verlangen naar elders en de walging van de plek waar je wel bent."

"Op de vraag of Walraven het waard is om niet vergeten te worden, kan ik alleen een luid JA laten horen, want je wordt bij het lezen van zijn werk getrakteerd op een prachtige taal, met dichterlijke beeldspraak en een tijdloos thema: waar ben ik thuis?"

Buiging voor talent

Catherine van Vliet-Saivres: "Eén van de vier romans die Rudolf van Reest over Goeree-Overflakkee schreef, 'Schapen zonder Herder', dat in 1931 verscheen, heb ik helemaal uitgelezen. Daarnaast fragmenten uit 'Gebondenen' (1934) en nu ben ik in 'Die van verre staan' (1941) bezig. Zijn stijl is heel beeldend en precies, en niet geheel zonder humor. Daarnaast heb ik een en ander op internet opgezocht en wat foto's gezien. Een daarvan, waar Rudolf van Reest een sigaar rookt, maakte veel indruk op mij. Sterke persoonlijkheid. Ook over zijn leven heb ik veel gelezen. Wat ontzettend moedig en nieuw om twee keer naar de States af te reizen. De tweede reis was een soort sabbatical. Samen met zijn vrouw toerde hij door dat gigantische land. In een oude Amerikaanse auto reden ze helemaal naar Californië om de mensen te leren kennen, hoe zij hun geloof beleefden. Rudolf van Reest was een onderzoeker, hij wilde graag begrijpen wat een mens bewoog. Hij bleef zich verdiepen in het leven van mensen en met name in het geloof en de mystiek. Soms zijn de verhalen confronterend, scherp en krachtig."

"Ik ontdekte dat je al lezend volledig in zijn wereld stapt. Voor een tijd raak je bevriend met de schrijver, je wilt begrijpen, voelen wat hem bezielt. Omdat jij weet dat je een gedicht over hem gaat schrijven, let je heel goed op de stijl, de woordkeuze, de inhoud van de teksten of gedichten, wat bedoelt hij, hoe ziet het verhaal eruit? Is er een boodschap in verwerkt? Je zintuigen werken op volle toeren want je bent bang iets over het hoofd te zien, iets te missen. Er komt ook een stukje verantwoordelijkheid bij kijken, ben jij oprecht? Ik wilde heel graag woorden die hij gebruikte in mijn gedicht verwerken. Het voelde voor mij als een buiging voor het talent van de schrijver."

Catherine, die terugkijkt op een boeiend en verdiepend avontuur, twijfelt geen moment over het antwoord op de vraag of Rudolf van Reest het waard is om niet vergeten te worden: "De woorden die ooit over ons eiland geschreven zijn, moeten in leven blijven. Dit is ons nalatenschap. Als wij het niet doorgeven, wie gaat het dan doen?"

Bladerboek 6 van de Reizende Dichters is voor 14,95 euro te koop bij Bruna in Ouddorp, boekhandel Dekker & Van Esbroek in Middelharnis en Boekhandel van der Boom in Sommelsdijk.