FidesWonen steekt nek uit voor betaalbare energiezuinige woningen
Algemeen 715 keer gelezenGOEREE-OVERFLAKKEE – Duidelijke zaak: wat woningcorporaties nu ontwikkelen en bouwen is allemaal zonder aardgas. Op Goeree-Overflakkee gebeurde dat zelfs al voordat de landelijke overheid dat verplicht stelde. Twee jaar geleden besloten de eilandelijke corporaties namelijk alleen nog gasloos en Nul Op de Meter te bouwen. De grootste uitdaging voor de sociale verhuurders is echter niet de nieuwbouw, maar het aanpassen van de woningen die er soms al tientallen decennia staan.
Door Kees van Rixoort
"Alles is op te hangen aan het Klimaatakkoord van Parijs", zegt directeur-bestuurder Gert-Jan van der Valk van FidesWonen, een van de corporaties op Goeree-Overflakkee. "Daar zijn afspraken gemaakt over het terugbrengen van de CO2-uitstoot. Dat heeft in Nederland geresulteerd in diverse akkoorden en een aantal klimaattafels. Een van die klimaattafels gaat over de bebouwde omgeving: hoe zorgen we ervoor dat de bebouwde omgeving in 2050 CO2-neutraal is gemaakt?"
Voorbeeldfunctie
Logisch dat de corporaties ook aan die klimaattafel meepraten. Samen zijn deze verhuurders immers goed voor 2,3 miljoen woningen. Dat is 30 procent van alle woningen in Nederland. Woningen – veelal gebouwd in standaard rijtjes – die bovendien relatief gemakkelijk in grote hoeveelheden tegelijk zijn aan te pakken. Klimaattafel-voorzitter Diederik Samsom ziet graag dat de woningcorporaties een voorbeeldfunctie voor de samenleving vervult als het gaat om de verduurzaming van de bebouwde omgeving.
Van der Valk: "De corporaties zijn er in de eerste plaats niet voor het Klimaatakkoord, maar om mensen met een smalle beurs een betaalbare woning te bieden. Wat is betaalbaar? Dat heeft niet alleen te maken met de huur die je maandelijks betaalt, maar ook met de energierekening. Wij kijken naar het geheel van deze woonlasten. Die moeten betaalbaar blijven."
Volgens manager Wonen en Beheer Peter Klink van FidesWonen is het nog een hele uitdaging om het maatschappelijke vraagstuk – verduurzamen van de bebouwde omgeving – en het individuele vraagstuk per huurder – hoe houden we de woonlasten laag – aan elkaar te passen. "Dat is geen sinecure." De corporatie moet immers fors investeren in energiebesparende maatregelen. De huurder, die daarvan profiteert, betaalt deze deels terug via een huurverhoging, of bij nul-op-de-meter een energieprestatievergoeding. De huren stijgen maar beperkt, want die moeten onder de huurtoeslaggrens blijven.
Hoe pakt FidesWonen de verduurzaming van bestaande bouw aan? "We kijken hoelang we een complex nog willen blijven exploiteren. In een complex dat we binnen tien jaar slopen, gaan we geen uitgebreide energiemaatregelen meer uitvoeren. Hooguit wat kleinere maatregelen. Een complex dat nog twintig, dertig jaar meegaat? Geen grote investeringen, maar wel zonnepanelen, isolatie en HR++-glas."
Nul Op de Meter
Aan de Hyacintenstraat in Sommelsdijk heeft de corporatie recent een rij woningen uit de jaren zestig Nul Op de Meter gemaakt. Er liggen zonnepanelen op het dak, er zijn warmtepompen geïnstalleerd en er is goed geïsoleerd. "Deze woningen zijn energieneutraal", zegt Eric Droogendijk, beleidsadviseur en projectleider onderheid van FidesWonen. "Ze wekken zelf de gemiddeld benodigde energie op." Een aardgasaansluiting is er niet meer.
De bewoners, die nauw betrokken waren bij de metamorfose van hun woningen, zijn enthousiast over het resultaat. De woningen zijn gemoderniseerd en comfortabeler, de huren zijn niet omhoog gegaan. De huurders betalen een energieprestatievergoeding van een kleine 100 euro per maand, terwijl hun energierekening omlaag zal schieten richting het nulpunt. Van FidesWonen ontvingen ze een set pannen voor hun nieuwe inductiekookplaat, want de gaskookplaat heeft plaatsgemaakt voor een elektrisch exemplaar.
De aanpak aan de Hyacintenstraat, een grote ingreep, was een primeur voor FidesWonen. "Innovatief. We hebben er onze nek mee uitgestoken", aldus Van der Valk. De corporatie kijkt waar herhaling mogelijk en wenselijk is, maar kan op andere locaties ook voor andere opties kiezen: energielabel A of A+ bijvoorbeeld. Of verwarming via waterstofgas.
Intussen maken de corporaties zich wel zorgen. In 2050 moet heel Nederland van het aardgas zijn. Dat vergt een enorme investering voor de sociale verhuurders. "De corporaties vragen zich af of het realiseerbaar is. Er zijn zorgen over de financiering", zegt Gert-Jan van der Valk. Hij en Peter Klink leggen uit dat de ruimte om te investeren onder druk staat door landelijk beleid. De corporaties moeten een vermogensheffing betalen. "Dat is écht geld, voor heel Goeree-Overflakkee meer dan 4 miljoen euro per jaar. Dat is een anderhalve maandhuur. Daar komt de vennootschapsbelasting nog bij. Zo kom je op drie tot vier maandhuren die je minder kan besteden."
Zwaar belast
Peter Klink: "Het is tegenstrijdig. Aan de ene kant moeten we als corporaties verduurzamen en woningen levensloopbestendig maken en aan de andere kant moeten we schatkist vullen." Van der Valk: "We zouden aan de Klimaattafel geen inhoudelijk akkoord moeten sluiten zonder financiële dekking. De wil om te verduurzamen en huurders een energiezuinige en comfortabele woning te bieden is er zeker bij de corporaties. Jammer dat we zo zwaar worden belast. Zo maakt de overheid het wel moeilijk om ons betaalbare en duurzame woningen te laten verhuren. Al blijven we ons daar op Goeree-Overflakkee wel voor inzetten."
Verantwoordelijkheid nemen
'Van het gas af' is een goede zaak, vindt directeur-bestuurder Gert-Jan van der Valk van FidesWonen: "We moeten de Groningers helpen en je wil niet afhankelijk zijn van 'onze vriend' Poetin. Het is duidelijk dat we onze verantwoordelijkheid moeten nemen en afscheid nemen van het aardgas. Vergeet ook niet dat de gasprijzen hard stijgen; elk jaar een paar procent. Dat is niet goed voor het beheersbaar houden van de woonlasten."
Artikelserie
Dit is het vijfde artikel in een serie over 'van het aardgas af'. Eerder verscheen een interview met architect Krijn Ratsma, een verhaal over de WoonWijzerWinkel, een interview met wethouder Arend-Jan van der Vlugt en Erik Roeland van de gemeente Goeree-Overflakkee en een artikel over ontwikkelaar Wonen op Flakkee.
